“Γιορτάζουμε την επέτειο της ένδοξης Επανάστασης του 1821, έχοντας πάντα ως πυξίδα τις αξίες των προγόνων μας. Η πνευματική ανάταση με την οποία αγωνίστηκαν «υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», η αυταπάρνηση και η ανιδιοτέλεια με την οποία υπερασπίστηκαν το ιδεώδες της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας, υπήρξε πάντοτε οδηγός για μια εθνική πορεία αντάξιά τους”, σημειώνει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στο μήνυμά της προς τον Απόδημο Ελληνισμό, με την ευκαιρία της Εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου.

“Η ιδέα της Επανάστασης, ωστόσο, δεν γεννήθηκε μέσα στα στενά όρια της τότε τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Οι ελληνικές παροικίες στην Οδησσό, την Πίζα, το Λιβόρνο, τη Βιέννη, το Παρίσι, το Βουκουρέστι, το Ιάσιο, την Τεργέστη, τη Βενετία και αλλού καλλιέργησαν τις ιδέες του διαφωτισμού, πρωτοστάτησαν στην πνευματική αφύπνιση του γένους, προετοίμασαν ιδεολογικά και πρακτικά την Επανάσταση. Ρήγας Φεραίος, Ξάνθος, Σκουφάς, Τσακάλωφ, Υψηλάντης, Καποδίστριας μεταλαμπάδευσαν τη φλόγα του οράματός τους σε όλους τους Έλληνες, υπόδουλους και μη” τονίζει στο μήνυμά της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ενώ προσθέτει πως “ποτέ δεν κόπηκε ο δεσμός των Ελλήνων της διασποράς με τον τόπο της καταγωγής τους, ποτέ δεν έπαψαν οι δυνάμεις του απανταχού ελληνισμού να στηρίζουν το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, με τη μορφή είτε της ευεργεσίας προς το έθνος, είτε της συνδρομής στην προώθηση των ελληνικών και διεθνών δικαίων”.

Απευθυνόμενη στους απανταχού Έλληνες, η κ. Σακελλαροπούλου αναφέρει: “μοχθώντας στους ξένους τόπους, κατακτώντας αναγνώριση και κύρος στα πεδία της επιστήμης, της τέχνης και των επιχειρήσεων, λειτουργείτε ως πρεσβευτές της πατρίδας μας, διαδίδοντας τη γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό” ενώ με την ευκαιρία της εθνικής μας επετείου και της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, εύχεται υγεία και πρόοδο.

Αναλυτικά το μήνυμα της Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου προς τον Απόδημο Ελληνισμό:

Αγαπητοί μου συμπατριώτες,

Ελληνίδες και Έλληνες του εξωτερικού,

Απευθύνομαι σήμερα σε σας, τους απόδημους αδελφούς μας, κάτω από τη βαριά σκιά της πρόσφατης σιδηροδρομικής τραγωδίας που στέρησε αδόκητα τη ζωή από τόσους συμπολίτες μας – νέους ανθρώπους στην πλειονότητά τους, γεμάτους όνειρα και όρεξη για δημιουργία – βυθίζοντας στο πένθος τους οικείους τους και συγκλονίζοντας την ελληνική κοινωνία.

Γιορτάζουμε την επέτειο της ένδοξης Επανάστασης του 1821, έχοντας πάντα ως πυξίδα τις αξίες των προγόνων μας. Η πνευματική ανάταση με την οποία αγωνίστηκαν «υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», η αυταπάρνηση και η ανιδιοτέλεια με την οποία υπερασπίστηκαν το ιδεώδες της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας, υπήρξε πάντοτε οδηγός για μια εθνική πορεία αντάξιά τους.

Η ιδέα της Επανάστασης, ωστόσο, δεν γεννήθηκε μέσα στα στενά όρια της τότε τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Οι ελληνικές παροικίες στην Οδησσό, την Πίζα, το Λιβόρνο, τη Βιέννη, το Παρίσι, το Βουκουρέστι, το Ιάσιο, την Τεργέστη, τη Βενετία και αλλού καλλιέργησαν τις ιδέες του διαφωτισμού, πρωτοστάτησαν στην πνευματική αφύπνιση του γένους, προετοίμασαν ιδεολογικά και πρακτικά την Επανάσταση. Ρήγας Φεραίος, Ξάνθος, Σκουφάς, Τσακάλωφ, Υψηλάντης, Καποδίστριας μεταλαμπάδευσαν τη φλόγα του οράματός τους σε όλους τους Έλληνες, υπόδουλους και μη. Ενίσχυσαν τον αγώνα με κάθε τρόπο, επηρέασαν προς όφελος της Ελλάδας την πολιτική των χωρών όπου διαβιούσαν, μετέστρεψαν το κοινωνικό κλίμα υπέρ του αγωνιζόμενου λαού μας και συνέβαλαν τα μέγιστα στην άνθιση του φιλελληνισμού. Και ήταν μεγάλος ο αριθμός των Ελλήνων της διασποράς που πολέμησαν και έδωσαν τη ζωή τους για την ανεξαρτησία μας, μαχόμενοι στο πλευρό των αδελφών τους.

Ποτέ δεν κόπηκε ο δεσμός των Ελλήνων της διασποράς με τον τόπο της καταγωγής τους, ποτέ δεν έπαψαν οι δυνάμεις του απανταχού ελληνισμού να στηρίζουν το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, με τη μορφή είτε της ευεργεσίας προς το έθνος, είτε της συνδρομής στην προώθηση των ελληνικών και διεθνών δικαίων. Η χώρα μας θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει με αποφασιστικότητα τις προκλήσεις στο ευμετάβλητο παγκόσμιο περιβάλλον και να υπερασπίζεται την εθνική της κυριαρχία και ανεξαρτησία, με γνώμονα το δίκαιο και στόχο την ειρηνική συνύπαρξη και την ευημερία.

Αγαπητοί μου συμπατριώτες,

Μοχθώντας στους ξένους τόπους, κατακτώντας αναγνώριση και κύρος στα πεδία της επιστήμης, της τέχνης και των επιχειρήσεων, λειτουργείτε ως πρεσβευτές της πατρίδας μας, διαδίδοντας τη γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό. Με την ευκαιρία της εθνικής μας επετείου και της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, εύχομαι σε όλους σας, απανταχού στον κόσμο, υγεία και πρόοδο.

Χρόνια Πολλά!

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού κάθε εβδομάδα αναδεικνύει συστηματικά στον επίσημο λογαριασμό του στο FB ένα ξεχωριστό έκθεμα από τα μουσεία της χώρας.

Αυτή την εβδομάδα η επιλογή έγινε από το αρχαιολογικό μουσείο των Φιλίππων και αφορά το εντυπωσιακό φορητό ηλιακό ρολόι, που χρονολογείται στο 250-350 μ.Χ.

Το μοναδικό αυτό στο είδος του ρολόι, φυλάσσεται στον πρώτο όροφο, μέσα σε ειδική προθήκη και έχει παρουσιαστεί σε μεγάλες εκθέσεις του εξωτερικού.

Αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα εκθέματα του αρχαιολογικού μουσείου που βρίσκεται εντός του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων, ο οποίος αποτελεί πλέον και μνημείο της UNESCO. Όπως αναφέρει στην ανάρτησή του το ΥΠΠΟ «το φορητό ηλιακό ρολόι, αποτελείται από τρεις ανεξάρτητους αλλά εφαπτόμενους πεπλατυσμένους δακτυλίους, οι οποίοι περιστρέφονται 360 μοίρες ο ένας ανεξάρτητα από τον άλλο, δίνοντας στο όργανο τη μορφή σφαιρικού αστρολάβου.

Στην εξωτερική καμπύλη πλευρά του μεσαίου δακτυλίου είναι χαραγμένα ανά δύο σε κάθε ημιδακτύλιο τα ονόματα και τα γεωγραφικά πλάτη των πόλεων: ΡωΜΗC ΜΑΓ ΟΥΙΕΝΝ(HC) ΜΕ–ΑΛΕΞΑΝ(ΔΡΕΙΑC) ΜΛΑ- ΡΟΔΟΥ ΜΛS.

Στις δυο όψεις της κατά πάχος επιφάνειας είναι χαραγμένα τα ονόματα των μηνών με τρόπο που να αντιστοιχούν σε κάθε πόλη από τη μια πλευρά, οι μήνες από Ιανουάριο ως Ιούνιο και από την άλλη από Ιούλιο ως Δεκέμβριο.

Στον εσωτερικό δακτύλιο και στην εξωτερική καμπύλη επιφάνεια διαμορφώνεται βάθυνση στο μέσον της οποίος ανοίγεται η οπτομετρική οπή. Η εσωτερική καμπύλη πλευρά διαιρείται με χαράξεις σε 12 τμήματα.

Μετράει τις ώρες και τα γεωγραφικά πλάτη

Μοναδικό στο είδος του εύρημα, μπορεί να μετρήσει τις ώρες, να χρησιμοποιηθεί για κατά προσέγγιση μετρήσεις γεωγραφικών πλατών, να προσδιορίσει το αζιμούθιο και το ύψος του ήλιου ή κάποιου άλλου αστέρα.

Βασίζεται στα επιτεύγματα της ελληνιστικής παράδοσης την οποία καλλιέργησαν οι Βυζαντινοί κάτω από την επίδραση της χριστιανικής κοσμοθεωρίας αλλά και αλληλοεπιδράσεις από τον κόσμο του Ισλάμ.

Επισκεφθείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων, εντός του ομώνυμου αρχαιολογικού χώρου, το οποίο στεγάζεται σε κτήριο που σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Ιωάννη Τριανταφυλλίδη και Δημήτριο Φατούρο.

Στο ισόγειο παρουσιάζεται αρχαιολογικό, ιστορικό και εποπτικό υλικό της ιστορίας από τον προϊστορικό οικισμό στη θέση «Ντικιλί Τας» και οι ελληνιστικοί και ρωμαϊκοί Φίλιπποι. Στον πρώτο όροφο παρουσιάζεται η χριστιανική πόλη από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια της ακμής ως την οριστική ερήμωση της μετά την τουρκική κατάκτηση στα τέλη του 14ου αιώνα».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, που προκάλεσαν τον θαυμασμό όλης της Ευρώπης, και αποτελούν ως σήμερα τους αρχαιότερους ανακαλυφθέντες οικισμούς της νεολιθικής περιόδου στη Γηραιά Ήπειρο, βρίσκονται μία ανάσα από το κέντρο του Βόλου και περιμένουν περισσότερη ανάδειξη, αξιοποίηση και προβολή.

Πρόκειται για τους οικισμούς του Διμηνίου και του Σέσκλου, όχι άγνωστους, αλλά χωρίς ίσως την προσοχή που θα έπρεπε να τους έχει επιδοθεί.

Σημαντικότερος εκ των δύο οικισμών είναι ο νεολιθικός οικισμός του Διμηνίου, που βρίσκεται πάνω σε ένα χαμηλό λόφο και σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, που δούλεψαν και ανέσκαψαν την περιοχή με απίστευτο ζήλο, εκτιμάται ότι το Διμήνι κατοικήθηκε για πρώτη φορά στη Νεότερη Νεολιθική, κάπου στις αρχές της 5ης χιλιετίας, και τα αρχιτεκτονικά λείψανα του εκτείνονται πάνω στο λόφο δίδοντας την εικόνα ενός οργανωμένου νεολιθικού οικισμού που παρουσιάζει ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό στοιχείο: τους έξι λιθόκτιστους περιβόλους, που κατασκευάστηκαν γύρω από τον οικισμό κατά ζεύγη.

Τα σπίτια βρίσκονταν γύρω από την κεντρική αυλή ή στο χώρο που δημιουργείται ανάμεσα στα ζεύγη των περιβόλων, είναι μεγάλα και έχουν βοηθητικά παράπλευρα κτίσματα που αφήνουν ανάμεσα τους αστέγαστο χώρο για κοινόχρηστη αυλή.

Στις επί δεκαετίες ανασκαφές στα ευρήματα περιλαμβάνονται λίθινα και οστέινα εργαλεία, ειδώλια και κοσμήματα, καθώς επίσης και άφθονη κεραμική, γραπτή και εγχάρακτη που αποτελεί το αποκορύφωμα της νεολιθικής κεραμικής τέχνης.

Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1886, μόλις λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση του Βόλου, με πρωτοβουλία του τότε νομάρχη Μαγνησίας Ι. Κονδάκη και του γυμνασιάρχη Ε. Κούση, και με τη συνεργασία των αρχαιολόγων Π. Καββαδία, P. Wolter και H. Lolling.

Τα ευρήματα ήταν σημαντικότατα και οι ουσιαστικές ανασκαφικές έρευνες στο Διμήνι άρχισαν από το 1977 και για 30 ολόκληρα χρόνια η σπουδαία αρχαιολόγος Βασιλική Αδρύμη – Σισμάνη με τα ευρήματά της έδειξε ότι το Διμήνι δεν εγκαταλείφθηκε στο τέλος της Νεότερης Νεολιθικής, αλλά κατοικήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα συνεχώς και μέχρι το τέλος της Χαλκοκρατίας, ενώ στα μέσα του 15ου αι. π.Χ. χτίστηκαν οι πρώτες μυκηναϊκές οικίες οι οποίες διαδέχτηκαν παλαιότερα μεσοελλαδικά μέγαρα.

Οι οικίες χτίστηκαν δεξιά και αριστερά από ένα φαρδύ δρόμο και όλος ο οικισμός απλώνεται σε μία έκταση μεγαλύτερη από 100 στρέμματα.

Η μεγαλύτερη ανακάλυψη στο Διμήνι ήταν και παραμένουν οι δύο επιβλητικοί μυκηναϊκοί θολωτοί τάφοι, το «Λαμιόσπιτο» και η «Τούμπα» που αποδίδονται χωρίς καμία αμφιβολία στους βασιλείς του οικισμού και από τους αρχαιολόγους εκτιμώνται ως εφάμιλλοι εκείνων των Μυκηνών.

Η Βασιλική Αδρύμη-Σισμάνη, που ανέσκαψε όλη την περιοχή από το 1977 μέχρι και το 2011, ήταν επικεφαλής των ανασκαφών και δημιούργησε, μαζί με τους συνεργάτες της, ένα ολοκληρωμένο και επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο κορυφαίας σημασίας και πολλές φορές ξεναγούσε η ίδια τους επισκέπτες και έδειχνε σε ελληνικά και ξένα τηλεοπτικά δίκτυα, τα συγκλονιστικά ευρήματα του Διμηνίου.

Σε πολλές περιπτώσεις αναφέρθηκε και η ταύτιση του αρχαιολογικού χώρου του Διμηνίου με εκείνον της Ιωλκού και ότι ίσως τα ανακαλυφθέντα παλάτια να ανήκουν στον Ιάσονα και τους άνακτες της περιόδου εκείνης.

Σήμερα με επικεφαλής τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας Αθηνά Μπάτσιου και την αναπληρώτρια Ελισάβετ Νικολάου «οι ανασκαφές συνεχίζονται και επεκτείνονται συνεχώς».

Όπως εξήγησε η κ. Νικολάου μιλώντας στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων «συγκεκριμένα, στο κέντρο του οικισμού ερευνήθηκε ένα μεγάλο συγκρότημα που αποτελείται από δύο μεγάλα μέγαρα που πλαισιώνονται από άλλα μικρότερα κτίρια και συνδέονται με μία εσωτερική αυλή. Το Μέγαρο Α, όπως το αποκαλούμε, αποτελείται από δύο πτέρυγες δωματίων που συνδέονται μεταξύ τους με διάδρομο. Στη βόρεια πτέρυγα βρίσκονται οι κύριοι χώροι διαμονής, ενώ στη νότια πτέρυγα οι βοηθητικοί και εργαστηριακοί χώροι. Σε έναν από αυτούς αποκαλύφθηκε λίθινο σταθμίο με τρία εγχάρακτα σύμβολα Γραμμικής Β γραφής, ενώ στο διάδρομο βρέθηκαν λίθινες μήτρες και άλλα εργαλεία που σχετίζονται με τη μεταλλουργία. Οι τοίχοι του Μεγάρου Α σώζονται αρκετά καλά, σε ικανό ύψος και είναι επιχρισμένοι, όπως και τα δάπεδα, με λευκό ασβεστοκονίαμα. Προς τα βόρεια και προς τα νότια του κτιρίου αναπτύσσονται δύο ανεξάρτητες πτέρυγες αποθηκών. Το Μέγαρο Α καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε από τους ενοίκους του στο τέλος του 13ου αι. – αρχές του 12ου αι. π.Χ.».

Η αρχαιολόγος Ελισάβετ Νικολάου μιλώντας και για τα άλλα ευρήματα των ανασκαφών, τόνισε ότι «το Μέγαρο Β περιλαμβάνει επίσης δύο πτέρυγες δωματίων που χωρίζονται από διάδρομο. Και αυτό καταστράφηκε ολοσχερώς από ισχυρή πυρκαγιά στο τέλος του 13ου αι.- αρχές 12ου αι. π.Χ. Οι τοίχοι του ήταν καλυμμένοι με επάλειψη πηλού που διατηρήθηκε άριστα σε ορισμένα σημεία λόγω της φωτιάς, ενώ το δάπεδό του ήταν κατασκευασμένο από παχύ στρώμα πηλού με ενίσχυση από ασβέστη και χαλίκια. Στις αποθήκες του αρχαίου συγκροτήματος βρέθηκε μεγάλη ποσότητα κεραμικής και απανθρακωμένα βοτανικά κατάλοιπα, ενώ στον πρόδομο αποκαλύφθηκε ένας πήλινος υπερυψωμένος βωμός».

Οι δύο μυκηναϊκοί θολωτοί τάφοι αποτελούν ωστόσο σημεία αναφοράς για τον νεολιθικό οικισμό του Διμηνίου, και σύμφωνα με τις αναφορές του Υπουργείου Πολιτισμού ο μικρότερος, αλλά και αρχαιότερος, είναι εκείνος που ονομάστηκε «Λαμιόσπιτο».

Η είσοδος στη θόλο του «Λαμιόσπιτου» γινόταν μέσω του στομίου (ύψους 3 μ., μήκους 2,20 μ. και πλάτους 1,90 μ.), που καλύπτεται με τέσσερις μεγάλες πλάκες, που αποτελούν το υπέρθυρό του, πάνω από το οποίο υπήρχε το ανακουφιστικό τρίγωνο.

Η θόλος, με διάμετρο 8,20 μ. και ύψος 8,10 μ., έχει κατασκευασθεί κατά το εκφορικό σύστημα, πιθανώς με τη χρήση ξυλοτύπων, τα ίχνη των οποίων δεν είναι ορατά. Είναι χτισμένη με μικρές ακανόνιστες ασβεστολιθικές πέτρες χωρίς συνδετικό υλικό, οι οποίες στη βάση της είναι ιδιαίτερα ενισχυμένες. Το δάπεδο έχει διαμορφωθεί με ισοπέδωση του ασβεστολιθικού βράχου.

Το άνω τμήμα της θόλου έφραζε μεγάλη στρογγυλή πλάκα, «το κλειδί». Ο τάφος απέδωσε λίγα αλλά σπουδαία ευρήματα, κυρίως γυάλινα κοσμήματα, ελεφάντινα αντικείμενα και χάλκινα όπλα, τα οποία μεταφέρθηκαν και εκτίθενται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Ο θολωτός τάφος «Τούμπα» που ανασκάφηκε το 1892 από τον Β. Στάη, βρέθηκε συλημένος και δεν διατηρείται σε καλή κατάσταση, αφού η θόλος του έχει καταρρεύσει μέχρι το ύψος του υπερθύρου.

Είναι καλύτερα κατασκευασμένος από το θολωτό τάφο «Λαμιόσπιτο», και χρονολογείται – σύμφωνα με την αρχιτεκτονική του μορφή – λίγο αργότερα από αυτόν. Από τα ελάχιστα θραύσματα των αγγείων που βρέθηκαν στην ανασκαφή του δρόμου που οδηγεί στη θόλο, η τελευταία χρήση του τάφου μπορεί να χρονολογηθεί στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού, δηλαδή στο 13ο αι. π.Χ.

Ο τάφος αποτελείται από τη θόλο και από ένα μακρύ δρόμο, του οποίου οι παρειές συγκρατούνται από λιθόκτιστους αναλημματικούς τοίχους, οι οποίοι στη συμβολή τους με τη θόλο έχουν ύψος 4,00 μ. και σώζονται σε αρίστη κατάσταση. Στο δυτικό άκρο του δρόμου σώζεται ο τοίχος της τελευταίας φραγής του τάφου.

Η είσοδος στη θόλο του τάφου γινόταν μέσω ενός στομίου που καλύπτεται από τρεις μεγάλες λαξευμένες πέτρες υπερθύρου πάχους 0,45μ. Η εσωτερική πλάκα του υπερθύρου είναι λαξευμένη ώστε να ακολουθεί τη μορφή της θόλου.

Η θόλος έχει κατασκευασθεί κατά το εκφορικό σύστημα και είναι χτισμένη με μικρές ασβεστολιθικές πέτρες χωρίς συνδετικό υλικό. Οι πέτρες στη βάση της θόλου είναι μεγάλοι λαξευμένοι κυβόλιθοι και είναι θεμελιωμένοι πάνω στον ασβεστολιθικό βράχο που έχει ισοπεδωθεί για να αποτελέσει το δάπεδο του θολωτού τάφου, όπου ανακαλύφθηκε κτιστή λάρνακα για την τοποθέτηση της νεκρικής κλίνης.

Αν και ο τάφος βρέθηκε συλημένος, ωστόσο μερικά ευρήματα, κυρίως μικρά χρυσά και γυάλινα κοσμήματα, διέφυγαν της προσοχής των αρχαιοκαπήλων και τα κτερίσματα αυτά εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Σήμερα απαιτούνται γενναίες οικονομικές ενισχύσεις από την Πολιτεία, για την συνέχιση των ανασκαφών στον νεολιθικό οικισμό του Διμηνίου και προπάντων η συστηματική ανάδειξη, προβολή και προώθηση του εξαιρετικά σημαντικού αρχαιολογικού χώρου, όπως ζητά και ο Δήμος Βόλου, αφού μεταξύ άλλων αποτελεί σημείο αναφοράς και υψηλού ενδιαφέροντος για χιλιάδες τουρίστες που καταφθάνουν από τα κρουαζιερόπλοια στο λιμάνι του Βόλου.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Στο χορό των κουταλιών, που φέρει την «καταγωγή» του από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας, οι χορευτές κρατούν από τέσσερα ξύλινα κουτάλια, δύο στο κάθε χέρι. Η ύπαρξη των κουταλιών δεν είναι τυχαία, αφού ο ήχος τους, καθώς χτυπούν μεταξύ τους, κρατά τον ρυθμό ανάλογα με το τραγούδι που συνοδεύει την κίνηση.

Συνδεδεμένος, άλλωστε, με μια σημαντική περίοδο της καθημερινότητας των Ελλήνων της Καππαδοκίας, εκείνη του θερισμού, ο τελετουργικός χορός του αλωνιού παλιά χορευόταν στα αλώνια και έτσι οι χορευτές και οι χορεύτριες πατούσαν την παραγωγή τους.

Σήμερα χορεύεται από άνδρες και γυναίκες, σε κύκλο και με λαβή των χεριών σταυρωτά, στις περιοχές όπου βρέθηκαν οι πρόσφυγες από την περιοχή.

Περισσότερο γνωστός είναι ο χορός Σέρρα, ο εμβληματικός ποντιακός Πυρρίχιος ο οποίος έχει εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και προήλθε από διασταυρώσεις μοτίβων αρχαίων πυρρίχιων χορών και έφτασε στις μέρες μας διατηρώντας τον αρχικό της πυρήνα.

Τους χορούς αυτούς, που κλείνουν μέσα τους τις παραδόσεις, τα βιώματα, τις συνήθειες και τη μουσική τους ταυτότητα μετέφεραν στις νέες πατρίδες τους οι Έλληνες πρόσφυγες, μετά τη συνθήκη της Λωζάνης.

Τους κράτησαν, άλλωστε ζωντανούς, διατηρώντας ένα στοιχείο συνοχής και ενίσχυσης της πολιτισμικής τους ταυτότητας και χρησιμοποιώντας τους ως μέσο έκφρασης συναισθημάτων όπως η χαρά, η λύπη, η αγάπη, η νοσταλγία, η ξενιτιά, η εγρήγορση και η ελπίδα.

Με αφορμή τη σχετική παρουσίασή του στο συνέδριο με θέμα «Ο προσφυγικός κόσμος στην Ελλάδα μετά τη συνθήκη της Λωζάνης : ιστορία, εκπαίδευση, πολιτισμός μνήμη», που πραγματοποιείται στη Φλώρινα ο Μουσικολόγος και Εθνομουσικολόγος Παύλος Γαϊτανίδης, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η παραδοσιακή μουσική αναδεικνύεται σε μουσική ταυτότητα και αποτελεί σύμπλεγμα της μουσικής, των τραγουδιών και του χορού.

Η μουσική είναι η οικεία έκφραση του λαού που αποδίδεται με τα μουσικά όργανα ενώ τα τραγούδια απηχούν κάθε πτυχή της ζωής και ο χορός αντανακλά το ύφος, το ήθος, την ιδιοσυγκρασία και γενικά την αισθητική του λαού.

Χοροί από τον Πόντο, την Κωνσταντινούπολη και την Καππαδοκία

Χαρακτηριστικές, άλλωστε, περιπτώσεις μιας τέτοιας έκφρασης είναι το «θήμισμαν» ένας τελετουργικός, μυστηριακός χορός από τον Πόντο που τελείται μετά το γάμο, από το απόγευμα της Κυριακής μέχρι το πρωί της Δευτέρας.

Σε αυτόν συμμετέχουν επτά μονοστέφανα ζευγάρια (που έχουν κάνει δηλαδή μόνο έναν γάμο) και ένα άτομο ανύπαντρο ενώ το νέο ανδρόγυνο βρίσκεται ανάμεσα στα ζευγάρια που κρατούν αναμμένες λαμπάδες στα χέρια.

Στη βυζαντινή περίοδο ανάγεται ο πολίτικος χασάπικος που αποτελούσε χορευτική μίμηση μάχης με σπαθιά της συντεχνίας των Ελλήνων κρεοπωλών στη Μακεδονία και την Κωνσταντινούπολη.

Καρσιλαμά, τέλος, χόρευαν αντικριστά στα παράλια της Μικράς Ασίας, τη Σμύρνη, την Καππαδοκία, το Ικόνιο και άλλες περιοχές ενώ στην Ελλάδα σήμερα ο χορός χορεύεται στα νησιά του Αιγαίου, τη Σύρο, την Κύθνο, την Ίμβρο, τη Λέσβο αλλά και στη Θράκη και τη Μακεδονία.

Η συνοχή της πολιτισμικής ταυτότητας των Ελλήνων προσφύγων

«Η πολιτισμική ταυτότητα των Ελλήνων προσφύγων έχει μία διαχρονική και διακριτή συνοχή. Πέρα από τα βιολογικά και τα κοινωνιολογικά του χαρακτηριστικά στηρίζεται στις εθιμικές και πολιτιστικές του παραδόσεις καθώς και στις υψηλές αξίες και τα πρότυπα ζωής. Μέρος αυτών αποτελεί η παραδοσιακή του μουσική» τόνισε ο κ. Γαϊτανίδης στο συνέδριο που διοργάνωσαν το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Επιστήμες της Αγωγής, Ζητήματα ιστορίας, ιστορικής εκπαίδευσης και εκπαιδευτικής πολιτικής», το Εργαστήριο Τοπικής ιστορίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης και το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, η Ελληνική Εταιρεία ιστορικών της Εκπαίδευσης, η Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας και ο Δήμος Φλώρινας.

Ανά γεωγραφική περιοχή, άλλωστε, διαφοροποιούνται μουσικά όργανα και μουσικές ή χοροί με χαρακτηριστικά παραδείγματα από τη Σμύρνη (βιολί, ούτι, σαντούρι, καρσιλαμάς, συρτός, μπάλος), την Προποντίδα και την Κωνσταντινούπολη (πολίτικη λύρα, ούτι, σαντούρι, καρσιλαμάς, μπάλος, πολίτικο χασάπικο), τον Πόντο και την Τραπεζούντα (λύρα, κεμεντζές, ζουρνάς, νταούλι, θήμιγμα/θύμιγμα, κοτσαγγέλ/κοτσαγκέλι, σέρρα) αλλά και την Καππαδοκία (κεμανές, βιολί, ντέφι, ίσος, κόνιαλι, χαρμάν γερί/τόπος του αλωνιού).

Ο ίδιος σημείωσε ότι το ρεπερτόριο της παραδοσιακής μουσικής, συστηματικά ή ευκαιριακά, μπορεί να περιλαμβάνει ορισμένα δάνεια ανατολικής ή γενικά ξένης προέλευσης ωστόσο, όπως υπογράμμισε «η παραδοσιακή μουσική των Ελλήνων προσφύγων, η οποία βασίζεται στους τρόπους της αρχαιοελληνικής και κατ’ επέκταση στους ήχους της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής ακολουθεί τις ίδιες προδιαγραφές και διαδικασίες λειτουργίας και τελετουργίας ενώ είναι στενά συνδεδεμένη με τα εθιμοτυπικά δρώμενα».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Σε πολυχώρους πολιτισμού μετατρέπονται δύο ιστορικά κτίρια των Χανίων, η αποκατάσταση των οποίων εισέρχεται στην τελική ευθεία. Πρόκειται για τις βίλες Πωλογιώργη και Σβαρτς.

Η εξέλιξη αυτή, δρομολογήθηκε μετά την απόφαση της οικονομικής επιτροπής του δήμου στις 14 Μαρτίου 2023, να αναθέσει σε ιδιώτες μηχανικούς-μελετητές και μελετητικά γραφεία, όλες τις μελέτες που είναι απαραίτητες για να προχωρήσει η αποκατάσταση και επανάχρηση και των δύο κτιρίων.

Για τη βίλα Πωλογιώργη, όπως αναφέρει η απόφαση που παρουσιάζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, θα εκπονηθούν, τοπογραφική μελέτη, γεωτεχνική μελέτη και έρευνα, η οποία περιλαμβάνει τη διενέργεια γεωτρήσεων και εργαστηριακών ελέγχων.

Ακόμα θα γίνει αρχιτεκτονική μελέτη κτιρίου και περιβάλλοντος χώρου, στατική μελέτη, η οποία περιλαμβάνει μελέτη αποτίμησης της υφιστάμενης φέρουσας κατασκευής και ερευνητικό πρόγραμμα επιτόπου και εργαστηριακών ελέγχων, ηλεκτρομηχανολογική μελέτη κτιρίου και περιβάλλοντος χώρου και μελέτη συντήρησης διακόσμου.

Οι ίδιες μελέτες καθώς και η μελέτη συντήρησης διακόσμου, η μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη, θα εκπονηθούν για την αποκατάσταση και επανάχρηση της βίλας Σβαρτς στην περιοχή της Χαλέπας.

Πολυσύνθετες μελέτες

Στο σκεπτικό της απόφασης της οικονομικής επιτροπής επισημαίνεται ότι οι μελέτες θα ανατεθούν σε ιδιώτες δεδομένου ότι η διεύθυνση τεχνικών υπηρεσιών δεν διαθέτει το στελεχιακό δυναμικό με όλες τις απαιτούμενες ειδικότητες Μηχανικών/Επιστημόνων για την εκπόνηση της μελέτης.

Παράλληλα το αντικείμενο της μελέτης είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένο καθώς αφορά σε ειδικές χρήσεις και εργασίες που απαιτούν εξοπλισμό όπως ο έλεγχος υλικών δόμησης και η γεωτεχνική διερεύνηση του εδάφους και ειδικό λογισμικό για τη σύνταξη εξειδικευμένων μελετών όπως η μελέτη στατικών, βιοκλιματικού σχεδιασμού.

Ιστορικά κτίρια

Τα δύο ιστορικά κτίρια, τα οποία είναι κηρυγμένα ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία βρίσκονται σε κατάσταση ερείπωσης και επικινδυνότητας. Έτσι θεωρήθηκε απαραίτητη η διάσωση τους ως σημαντικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα του παρελθόντος, αλλά και η δημιουργική επανάχρησή τους προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και για την προαγωγή του πολιτισμού στο Δήμο Χανίων.

Η μελλοντική τους χρήση

Ειδικότερα, η βίλα Σβαρτς, μετά την αποκατάστασή της προτείνεται να λειτουργήσει ως Πολιτιστικός Πολυχώρος για την έκθεση και συντήρηση των μόνιμων συλλογών του δήμου Χανίων και των Νομικών του Προσώπων (Συλλογές Δημοτικής Πινακοθήκης, Δημοτικών Βιβλιοθηκών) και η βίλα Πωλογιώργη, μετά την αποκατάστασή της προτείνεται να λειτουργήσει ως Πολιτιστικός Πολυχώρος για ποικίλες δράσεις στους τομείς των σύγχρονων εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών (φωτογραφία, κινηματογράφος, χαρακτική, γλυπτική, κεραμική, γραφιστική, σχεδιασμός, διακόσμηση, τυπογραφία, κόμικς), συμπληρώνοντας και ενισχύοντας τη λειτουργία των λοιπών υφιστάμενων πολιτιστικών χώρων στο δήμο Χανίων (ΚΑΜ, Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, Δημοτική Πινακοθήκη) και σε απόλυτη συνέργεια με τους σχεδιαζόμενους νέους πολιτιστικούς χώρους (Νεώρια, Νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη), καθιστώντας τα Χανιά ως ένα ιδιαίτερα αξιόλογο κέντρο πολιτισμού στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – όπως ενημερώνει με ανακοίνωσή του – αναδεικνύει τη μοναδική πολιτιστική ταυτότητα της Κρήτης στο πλαίσιο του φακέλου υποψηφιότητας για τη σειριακή εγγραφή έξι Μινωικών Ανακτόρων – Ζάκρου, Κνωσού, Φαιστού, Μαλίων, Ζωμίνθου, Κυδωνίας – στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Τον φάκελο υποψηφιότητας έχει καταρτίσει η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Κρήτης και την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.

Για τη συγκέντρωση του υλικού τεκμηρίωσης, βασικός ήταν, επίσης, ο ρόλος επιστημονικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται επί σειρά ετών στην περιοχή της Κρήτης, όπως οι Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και η Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, καθώς και οι ανασκαφείς των χώρων.

«Μέσα από την υποψηφιότητα της σειριακής εγγραφής τους στον Κατάλογο των Μνημείων της UNESCO εμπεδώνεται η διαχείριση των μινωικών ανακτόρων σε μια ολιστική βάση και η ένταξή τους σε μια πολιτιστική διαδρομή που αναδεικνύει και αφομοιώνει αναπτυξιακά τη δυναμική αυτής της μοναδικής και ιδιαίτερα πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς», ανέφερε μεταξύ άλλων η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λ. Μενδώνη.

Το Προκαταρκτικό Σχέδιο Διαχείρισης των Μινωικών Ανακτόρων, για το οποίο γνωμοδότησε ομοφώνως θετικά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ακολουθεί τη φιλοσοφία ενός ολιστικού πλαισίου ανάδειξης του μινωικού πολιτισμού, όπως αποτυπώνεται στους έξι προς εγγραφή αρχαιολογικούς χώρους, καθορίζει και διασφαλίζει, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, τους τρόπους προστασίας και προβολής τους.

Συγχρόνως προδιαγράφει ένα σύστημα για την εφαρμογή μέτρων προστασίας και διαχείρισης, ώστε να εξασφαλίζονται οι αξίες τους και να μεταβιβαστούν κατά το δυνατόν ακέραιες στις επόμενες γενιές.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ