Για 32η χρονιά απονεμήθηκαν το βράδυ της Πέμπτης, για μια ακόμη φορά σε διαδικτυακή τελετή λόγω πανδημίας, τα επιστημονικά βραβεία Ig, τα λεγόμενα και «Νόμπελ του τρελού επιστήμονα».

Τα Ig επιβραβεύουν απρόσμενες και «τρελές» επιστημονικές έρευνες της προηγούμενης χρονιάς ή, σύμφωνα με τους διοργανωτές, το χιουμοριστικό περιοδικό «Annals of Improbable Research», «πράγματα που μας κάνουν στην αρχή να γελάσουμε αλλά μετά να σκεφτούμε».

Είναι ένας καθιερωμένος πια θεσμός που μέσω του χιούμορ αναδεικνύει τη σημασία της – συχνά παραγνωρισμένης – επιστημονικής έρευνας, αλλά και την όχι σπάνια ροπή της για υπερβολικά εξειδικευμένες ή περιττές μελέτες.

Καθένας από τους φετινούς νικητές πήρε ή μοιράστηκε με την υπόλοιπη ερευνητική ομάδα του, εκτός από το «τιμητικό» βραβείο του, ένα χαρτονόμισμα των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων Ζιμπάμπουε (όπου ο πληθωρισμός φέτος κινείται κοντά στο 200%).

Ανάμεσα στα βραβεία που δόθηκαν, ήταν τα εξής:

• Εφαρμοσμένης καρδιολογίας: Στους ερευνητές που βρήκαν ότι όταν δύο άνθρωποι βγαίνουν το πρώτο ραντεβού τους και έλκονται αμοιβαία, οι παλμοί της καρδιάς τους συγχρονίζονται.
  
• Λογοτεχνίας: Στη μελέτη που ανέλυσε γιατί τα νομικά έγγραφα είναι χωρίς λόγο τόσο δύσκολα στην κατανόησή τους (η ευθύνη αποδίδεται περισσότερο στους ίδιους τους συγγραφείς τους παρά στην πολυπλοκότητα των εννοιών).
  
• Βιολογίας: Στην έρευνα που ασχολήθηκε με το αν και πώς η δυσκοιλιότητα επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή των σκορπιών και τις προοπτικές τους για εύρεση συντρόφου (!)
  
• Ιατρικής: Στους επιστήμονες που έδειξαν ότι όταν οι ασθενείς υποβάλλονται σε μερικές μορφές τοξικής χημειοθεραπείας, υποφέρουν λιγότερες παρενέργειες όταν το παγωτό αντικαθιστά ένα από τα παραδοσιακά συστατικά της διαδικασίας.
  
• Φυσικής: Για την μελέτη σχετικά με το πώς και γιατί τα παπάκια καταφέρνουν να κολυμπάνε σε σχηματισμό (κυρίως επειδή εξοικονομούν ενέργεια με αυτό τον τρόπο, ιδίως το τελευταίο στη σειρά).
  
• Μηχανικής: Για την προσπάθεια ανακάλυψης του πιο αποτελεσματικού τρόπου χρήσης των δαχτύλων όταν γυρνάμε ένα πόμολο. Σύμφωνα με τους Ιάπωνες ερευνητές, όσο μεγαλύτερο είναι το πόμολο, τόσα περισσότερα δάχτυλα χρειάζονται: για πόμολα πλάτους ενός έως 2,5 εκατοστών αρκούν τρία δάχτυλα, για πόμολα 2,5 έως 4 εκατοστών είναι καλύτερα τα τέσσερα δάχτυλα, ενώ για πόμολα διαμέτρου άνω των 5 εκατοστών είναι αναγκαία και τα πέντε δάχτυλα.
  
• Ειρήνης: Για την ανάπτυξη ενός αλγόριθμου που βοηθά τους κουτσομπόληδες να αποφασίσουν πότε θα πουν την αλήθεια και πότε όχι.
  
• Οικονομικών: Για την μαθηματική εξήγηση του γιατί η επιτυχία συχνά δεν συνοδεύει τους πιο ταλαντούχους, αλλά τους πιο τυχερούς.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Τα αρσενικά ρινοδέλφινα δημιουργούν τα μεγαλύτερα γνωστά πολυεπίπεδα δίκτυα συμμαχιών, πέρα από τους ανθρώπους, δείχνει μια νέα διεθνής επιστημονική μελέτη. Το κίνητρο τους είναι εν γένει…ερωτικό, δηλαδή η πιο εύκολη ανεύρεση συντρόφου.

Οι ερευνητές των πανεπιστημίων του Μπρίστολ (Βρετανία), της Ζυρίχης (Ελβετία) και της Μασαχουσέτης (ΗΠΑ), οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανέλυσαν δεδομένα από 121 ενήλικα αρσενικά ρινοδέλφινα του Ινδο-Ειρηνικού.

Διαπιστώθηκε ότι σε πρώτο επίπεδο τα δελφίνια σχηματίζουν συμμαχίες δύο ή τριών για να επιδιώξουν συνεργατικά το... «φλερτ» με μεμονωμένα θηλυκά.

Σε δεύτερο επίπεδο δημιουργούνται συμμαχίες τεσσάρων έως 14 αρσενικών που ανταγωνίζονται με άλλες συμμαχίες για την προνομιακή πρόσβαση σε θηλυκά δελφίνια.

Υπάρχουν επίσης ακόμη ευρύτερες, τρίτου επιπέδου, συμμαχίες ανάμεσα σε συνεργαζόμενες συμμαχικές ομάδες του προηγούμενου δεύτερου επιπέδου.

Η επικεφαλής ερευνήτρια Στέφανι Κινγκ, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Σχολής Βιολογικών Επιστημών του Μπρίστολ, δήλωσε ότι «η συνεργασία ανάμεσα σε συμμάχους είναι εξαπλωμένη στις ανθρώπινες κοινωνίες και ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της επιτυχίας μας. Η ικανότητά μας να δημιουργούμε στρατηγικές, συνεργατικές σχέσεις σε πολλαπλά κοινωνικά επίπεδα, όπως εμπορικές ή στρατιωτικές συμμαχίες τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, θεωρείτο κάποτε μοναδική για το είδος μας. Όμως όχι μόνο δείξαμε ότι τα αρσενικά ρινοδέλφινα σχηματίζουν το μεγαλύτερο γνωστό πολυεπίπεδο δίκτυο συμμαχιών εκτός των ανθρώπων, αλλά ότι οι συνεργατικές σχέσεις ανάμεσα στις ομάδες επιτρέπουν στα αρσενικά να περνούν περισσότερο χρόνο με τα θηλυκά, αυξάνοντας έτσι την αναπαραγωγική επιτυχία τους».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Το Γιβραλτάρ εισήλθε στον επίσημο κατάλογο των βρετανικών πόλεων έπειτα από 180 χρόνια στη διάρκεια των οποίων το καθεστώς του, το οποίο του είχε αποδοθεί από την βασίλισσα Βικτωρία, είχε ξεχαστεί εξαιτίας ενός διοικητικού σφάλματος.

Το βρετανικό υπερπόντιο έδαφος είχε υποβάλει αίτημα για τον χαρακτηρισμό του ως πόλη φέτος με αφορμή και το Πλατινένιο Ιωβηλαίο της Βασίλισσας Ελισάβετ, αλλά μια έρευνα στα Εθνικά Αρχεία διαπίστωσε ότι η περιοχή αναγνωριζόταν ως πόλη ήδη από το 1842, δηλαδή από την Βασίλισσα Βικτωρία.

Η χορήγηση του καθεστώτος της πόλης σε μια περιοχή συνδέεται συχνά με την ύπαρξη καθεδρικού ναού, πανεπιστημίου ή μεγάλου πληθυσμού, αλλά δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες ή προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται.

Η αναγνώριση μια περιοχής ως “πόλη” γίνεται από τον μονάρχη της Βρετανίας έπειτα από σχετική εισήγηση της κυβέρνησης.

Ωστόσο, αποφέρει λιγοστά υλικά οφέλη, αν και συχνά μπορεί να δώσει ώθηση στις κοινότητες τοποθετώντας τες στον χάρτη και η ίδια η αναγνώριση μιας περιοχής ως ”πόλη” είναι συνήθως λόγος… υπερηφάνειας για τους κατοίκους.

Στη νέα λίστα με τις πόλεις της βρετανικής επικράτειας υπάρχουν τώρα συνολικά 81 και το Γιβραλτάρ είναι η μια από τις μόλις πέντε που βρίσκονται εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου.

Το Γιβραλτάρ, ένας θύλακας με περίπου 30.000 κατοίκους, βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της ιβηρικής χερσονήσου.

Η Ισπανία το εκχώρησε στη Βρετανία το 1713 έπειτα από έναν πόλεμο, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες το διεκδικεί και πάλι.

Στο δημοψήφισμα για το Brexit, το 96% των ψηφοφόρων του Γιβραλτάρ τάχθηκε υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – Reuters

Οι άνθρωποι που εμφανίζουν μεγάλη ομοιότητα προσώπου, έχουν επίσης συνήθως παρόμοιο DNA, σύμφωνα με μια νέα ισπανική επιστημονική μελέτη, την πρώτη που κάνει σαφώς αυτή τη συσχέτιση, ανακαλύπτοντας μια βιολογική εξήγηση στο φαινόμενο του σωσία.

Εδώ και δεκαετίες οι επιστήμονες θεωρούν δεδομένη την ύπαρξη ανθρώπων που μοιάζουν τρομερά μεταξύ τους παρόλο που δεν έχουν οικογενειακούς δεσμούς, αλλά δεν είχαν βρει μια εξήγηση γι’ αυτό.

Η νέα έρευνα βασίστηκε σε φωτογραφίες ανθρώπων με όμοιο πρόσωπο αλλά χωρίς γενετική συγγένεια μεταξύ τους, καθώς και σε ανάλυση του γενετικού υλικού τους.

Χάρη στο διαδίκτυο και την ανάρτηση ενός μεγάλου όγκου φωτογραφιών σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες πλατφόρμες, έχει διευκολυνθεί η αναζήτηση τέτοιων περιπτώσεων με τη βοήθεια αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης και έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός τους.

Έγινε έτσι αντιληπτό ότι το φαινόμενο του σωσία (ή σχεδόν) είναι συχνότερο από ό,τι θεωρείτο μέχρι πρόσφατα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Μανέλ Εστελέρ, διευθυντή του Ινστιτούτου Ερευνών Λευχαιμίας Γιοζέπ Καρέρας και καθηγητή γενετικής του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας “Cell Reports”, εντόπισαν 32 άγνωστους μεταξύ τους ανθρώπους (16 ζεύγη), αλλά με μεγάλη ομοιότητα προσώπου (σαν δίδυμοι ή σωσίες).

“Η εμφάνιση των σωσιών ενός ανθρώπου, σαν να πρόκειται για φωτοαντίγραφα, έχει εδώ και καιρό τραβήξει το ενδιαφέρον της τέχνης και της λαϊκής κουλτούρας, αλλά ποτέ δεν είχε προσεγγιστεί από πραγματική επιστημονική σκοπιά. Αυτό που κάναμε είναι να συλλέξουμε βιολογικό υλικό από υπερβολικά όμοια άτομα για να δούμε αν υπάρχει αντικειμενικός λόγος γι’ αυτή την ομοιότητα τους“, δήλωσε ο Εστελέρ.

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια με βιομετρικά και στοιχεία του τρόπου ζωής τους, ενώ παρείχαν και δείγμα DNA για ανάλυση του γονιδιώματος τους, του επιγενετικού προφίλ τους (μηχανισμοί ρύθμισης του γονιδιώματος) και του μικροβιώματος τους (σύνθεση μικροβιακών κοινοτήτων στο σώμα).

Η μελέτη έδειξε ότι τέτοιοι άνθρωποι έχουν παρόμοιους γενότυπους, ιδίως αναφορικά με γονίδια που εμπλέκονται στον σχηματισμό του στόματος, την μύτης, των ματιών, του μετώπου και του σαγονιού, αλλά διαφορετικό μικροβίωμα.

Η γενετική ομοιότητα δεν περιορίζεται στο πρόσωπο, καθώς στα εννέα από τα 16 ζευγάρια βρέθηκε μεγάλη ομοιότητα DNA, καθώς επίσης μεγάλη ομοιότητα βιολογικών χαρακτηριστικών όπως το βάρος και το ύψος, συμπεριφορικών (π.χ. κάπνισμα) και άλλων (π.χ. μορφωτικό επίπεδο).

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Διαρκεί από ενάμιση έως 2 λεπτά. Σύμφωνα με τη λίστα των Ρεκόρ Γκίνες, είναι η συντομότερη πτήση στον κόσμο, με τα αεροπλάνα να διανύουν απόσταση μόλις 2,7 χιλιομέτρων. Μάλιστα όταν ο άνεμος είναι ευνοϊκός και το βάρος των αποσκευών μικρό, το ταξίδι διαρκεί μόλις 53 δευτερόλεπτα.

Το ταξίδι της σκωτσέζικης εταιρείας Loganair, που πραγματοποιείται δύο με τρεις φορές την ημέρα, συνδέει το Γουέστρι, ένα νησί που βρίσκεται στην άκρη του νησιωτικού συμπλέγματος των Ορκάδων (Orkney Islands), λίγο βορειότερα από τις ακτές της Σκωτίας, με το ακόμα μικρότερο και απομακρυσμένο νησάκι Πάπα Γουέστρι (Papa Westray).

Είναι η σανίδα σωτηρίας για τους 80 κατοίκους του νησιού, αλλά και για τους τουρίστες που το καλοκαίρι επιδιώκουν να ζήσουν την εμπειρία της διαδρομής και τις ομορφιές που κρύβει το νησάκι.

Η καμπίνα του αεροσκάφους, δεν ξεπερνά σε μέγεθος ένα βανάκι και μπορεί να φιλοξενήσει έως 9 ανθρώπους – τον πιλότο και 8 επιβάτες. Ο θόρυβος της πτήσης ανυπόφορος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αν καθίσεις στην πρώτη θέση από τις 4 σειρές που διαθέτει μπορείς να παρακολουθείς τον πιλότο… εν ώρα εργασίας.

Στην πραγματικότητα η συγκεκριμένη αεροπορική διαδρομή ξεκινάει από το Μέινλαντ, το μεγαλύτερο νησί των Ορκάδων. Ένα ταξίδι περίπου 15 λεπτών έως το Γουέστρι και στη συνέχεια η διαδρομή για το Πάπα Γουέστρι με τη πτήση LM711 που της χάρισε το παγκόσμιο ρεκόρ.

Ο λόγος που υπάρχουν αυτές οι πτήσεις είναι πως ενώ οι αποστάσεις ανάμεσα σε πολλά νησιά του αρχιπελάγους των Ορκάδων είναι τόσο μικρές, οι κάτοικοι είναι λιγοστοί με αποτέλεσμα να μην υπάρχει οικονομικό κίνητρο για να κατασκευαστούν γέφυρες. Οπότε οι μετακινήσεις γίνονται είτε με πλοία, είτε αεροπορικώς.

Η προσγείωση στο αεροδρόμιο του Πάπα Γουέστρι γίνεται σε έναν από τους τρεις διαδρόμους που διαθέτει, – με χαλίκι ή γρασίδι και αγριολούλουδα – ανάλογα με τη διεύθυνση του ανέμου. Δύο αδέλφια είναι οι φύλακες του αεροδρομίου, ενώ διαθέτει κι ένα πυροσβεστικό όχημα σύμφωνα με το CNN.

Η τιμή του εισιτηρίου κοστίζει 20 δολάρια και ο δρόμος της επιστροφής κάνει τη συντομότερη πτήση του κόσμου να μοιάζει ακόμη μικρότερη.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η διάρκεια της μέρας στον πλανήτη μας ξαφνικά φαίνεται να γίνεται μεγαλύτερη, όπως δείχνουν τα ατομικά ρολόγια ακριβείας και οι αστρονομικές παρατηρήσεις, αλλά οι επιστήμονες δεν είναι ακόμη βέβαιοι γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Η αύξηση της μέρας, έστω και ανεπαίσθητα, κατά κλάσματα του δευτερολέπτου, μπορεί μελλοντικά να έχει, μεταξύ άλλων, επιπτώσεις στην τήρηση του χρόνου, σε συστήματα πλοήγησης όπως το GPS και σε άλλες τεχνολογίες.

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες η περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της – που καθορίζει πόσο διαρκεί η μέρα – είχε επιταχυνθεί, κάτι που έκανε τις μέρες μικρότερες σε διάρκεια.

Έτσι φέτος τον Ιούνιο καταγράφηκε ρεκόρ μικρότερης μέρας κατά τον τελευταίο μισό αιώνα.

Όμως, παρά το ρεκόρ αυτό, από το 2020 φαίνεται να έχει αρχίσει περιέργως σιγά-σιγά να επιβραδύνεται η ταχύτερη περιστροφή του άξονα του πλανήτη, με αποτέλεσμα να υπάρχει ξανά η τάση να μεγαλώσουν οι μέρες, για λόγους που προς το παρόν παραμένουν μυστήριο.

Παρόλο που η μέρα συμβατικά ορίζεται ότι έχει 24 ώρες, στην πραγματικότητα η διάρκεια του «24ώρου» ποικίλλει, ανάλογα με το πόσο χρόνο χρειάζεται η Γη για να κάνει μια πλήρη περιστροφή.

Κάτι που με τη σειρά του εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, μεταξύ άλλων από συμβάντα όπως ένας μεγάλος σεισμός, τα κλιματικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, οι ωκεανοί κ.α. Έτσι, στην πράξη σπανιότατα η μέρα διαρκεί 86.400 δευτερόλεπτα.

Εδώ και εκατομμύρια χρόνια η περιστροφή της Γης επιβραδυνόταν, κυρίως λόγω των παλιρροιών υπό την επήρεια της Σελήνης, μια διαδικασία που κάθε αιώνα προσέθετε περίπου 2,3 χιλιοστά του δευτερολέπτου στη διάρκεια της μέρας.

Πριν δισεκατομμύρια χρόνια η γήινη μέρα δεν διαρκούσε περισσότερες από 19 ώρες.

Όμως κατά τα τελευταία 20.000 χρόνια περίπου, μια άλλη διαδικασία έχει λάβει χώρα προς την αντίθετη κατεύθυνση, επιταχύνοντας την περιστροφή του πλανήτη μας.

Όταν τελείωσε η τελευταία εποχή των πάγων, η τήξη τους «ελάφρωσε» την επιφάνεια της Γης και ο άξονάς της άρχισε να περιστρέφεται ταχύτερα, μειώνοντας τη διάρκεια της μέρας κατά περίπου 0,6 χιλιοστά του δευτερολέπτου ανά αιώνα.

Από τη δεκαετία του 1960 οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να κάνουν ολοένα ακριβέστερες μετρήσεις της ταχύτητας περιστροφής της Γης. Σε συνδυασμό με τα ατομικά ρολόγια που παρέχουν ύψιστη ακρίβεια, επιβεβαιώθηκε η ολοένα μεγαλύτερη μείωση της διάρκειας της μέρας.

Στις 29 Ιουνίου 2022 καταγράφηκε η πιο σύντομη μέρα στη Γη: 1,59 χιλιοστά του δευτερολέπτου λιγότερα από τα 86.400 δευτερόλεπτα ή 86.400.000 χιλιοστά του δευτερολέπτου ενός κανονικού 24ώρου.

Όμως, αν ληφθούν υπόψη και αφαιρεθούν οι διακυμάνσεις λόγω παλιρροιών και εποχικότητας, φαίνεται πως από το 2020 μέχρι σήμερα αφανώς η μέρα αρχίζει και πάλι να μεγαλώνει.

Η αιτία γι’ αυτό – στο μέτρο που όντως συμβαίνει – είναι ασαφής. Πιθανώς οφείλεται σε αλλαγές στα καιρικά συστήματα, στην αυξανόμενη τήξη των πάγων λόγω κλιματικής αλλαγής, σε φυσικές καταστροφές όπως η τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου στην Τόνγκα τον Ιανουάριο φέτος κ.α.

Το φαινόμενο μπορεί να αποδειχθεί παροδικό, κάτι που μένει να φανεί στο μέλλον.

Αν τελικά επιβεβαιωθεί ότι οι μέρες στη Γη γίνονται ξανά μεγαλύτερης διάρκειας, θα πρέπει ίσως, σύμφωνα με τους Ματ Κινγκ και Κρίστοφερ Γουότσον του αυστραλιανού Πανεπιστημίου της Τασμανίας, κάποια στιγμή να ενσωματωθεί στα συστήματα τήρησης του χρόνου ένα «αρνητικό εμβόλιμο δευτερόλεπτο», κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί και το οποίο πάντως θεωρείται ελάχιστα πιθανό προς το παρόν.

Ας αναλογιστούμε απλώς ότι τελευταία όλοι έχουμε λίγα έξτρα χιλιοστά του δευτερολέπτου κάθε μέρα…

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ